Ενότητα 2: Βιοκτόνα Προϊόντα
Θεματική ενότητα 3: Μέτρα διαχείρισης κινδύνου από τη χρήση Βιοκτόνων Προϊόντων

Νομικό Πλαίσιο


Ο στόχος του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα Βιοκτόνα Προιόντα είναι να επιτρέψει την εναρμονισμένη διάθεση των Βιοκτόνων μεταξύ των Κρατών Μελών της ΕΕ διασφαλίζοντας παράλληλα υψηλό επίπεδο ασφάλειας για την ανθρώπινη υγεία, της προστασίας των ζώων και του περιβάλλοντος.
Η προστασία της ανθρώπινης υγείας επιτυγχάνεται μέσω της α)ασφαλούς χρήσης στο χώρο εργασίας και β) της ασφάλειας των καταναλωτών. Επιπλέον, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Οι ομάδες αυτές, συμπεριλαμβάνουν τις εγκύους και την ενδομήτρια ζωή, τις θηλάζουσες, τα βρέφη και τα παιδιά αλλά και τους ηλικιωμένους, τους εργάτες και τους κατοίκους περιοχών στις οποίες γίνεται συχνή ή παρατεταμένη εφαρμογή βιοκτόνων προϊόντων.

Πως επιτυγχάνεται το υψηλό επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης υγείας;

  • Αρχές Προφύλαξης
  • Ορθολογική χρήση και σωστή εφαρμογή βιοκτόνων προϊόντων, σύμφωνα με τους κανόνες ασφαλείας
Πως επιτυγχάνεται το υψηλό επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης υγείας;
Προσδιορίστε και ελέγξτε κινδύνους που σχετίζονται με την χρήση ΒΠ

Ασφάλεια στον Εργασιακό Χώρο (1)


1. Ασφάλεια στις Εργασίες Καταπολέμησης Επιβλαβών Οργανισμών

Οδηγός ΒΗΜΑ ΠΡΟΣ ΒΗΜΑ
  1. Ενημέρωση των καταναλωτών και των ατόμων σε συγκεκριμένες περιοχές όπως σχολεία, χώροι εργασίας, νηπιαγωγεία, δημόσιοι χώροι, γηροκομεία ή σε χώρους που γειτνιάζουν με περιοχές όπου υπάρχουν επιφανειακά υδάτινα σώματα ή υπόγεια ύδατα, σχετικά με προγραμματισμένη ευρείας κλίμακας εφαρμογή βιοκτόνων προϊόντων
  2. Μελέτη της ετικέτας BΠ σχετικά με την έκταση εφαρμογής, τον τύπο και την διαδικασία εφαρμογής, τα απαιτούμενα μέσα ατομικής προστασίας, τους κινδύνους για την υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος, τα μέτρα προφύλαξης κτλ.
  3. Λήψη εξειδικευμένων μέτρων με στόχο τη συντήρηση και ρύθμιση του εξοπλισμού εφαρμογής αλλά και επιλογή και συντήρηση των Μέσων Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ)
  4. Λήψη εξειδικευμένων μέτρων με στόχο την αποτροπή ατυχημάτων ρύπανσης από Βιοκτόνα και σφαλμάτων κατά την εφαρμογή τους

Θα πρέπει να λαμβάνονται εξειδικευμένα μέτρα με σκοπό την προστασία ευπαθών ομάδων.


Τι είναι τα Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ);

Ως Μέσον Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) θεωρείται οποιοσδήποτε εξοπλισμός ή μέσο, το οποίο φοράει ή χρησιμοποιεί ένα άτομο ώστε να προστατεύεται από έναν ή περισσότερους κινδύνους που απειλούν ενδεχομένως την ασφάλεια και την υγεία του.
Οι διαφορετικές κατηγορίες τέτοιου είδους εξοπλισμού καθορίζονται από την οδηγία 89/686/EΟΚ. Ο εξοπλισμός της Κατηγορίας ΙΙΙ θεωρείται κατάλληλος για χρήση σε δραστηριότητες καταπολέμησης επιβλαβών οργανισμών. Ωστόσο, τα εξειδικευμένα τεχνικά χαρακτηριστικά και ο βαθμός μείωσης της έκθεσης (πόσο προφυλάσσει) του κάθε είδους εξοπλισμού περιγράφονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN) και το Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (ISO).

Προστασία παρέχεται μέσω της χρήσης γαντιών αλλά και μασκών σκόνης, μασκών κατά των αναθυμιάσεων και ατμών. Επίσης, προστασία παρέχουν οι λαστιχένιες μπότες τα ειδικά καπέλα, οι προσωπίδες αλλά και οι ποδιές όπως αυτά αναφέρονται στην εκάστοτε ετικέτα αλλά και το δελτίο δεδομένων ασφαλείας του Βιοκτόνου. Η σωστή χρήση και συντήρηση Μέσων Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) είναι απαραίτητη ώστε να εξασφαλιστεί το επίπεδο προστασίας που παρέχει το κάθε ΜΑΠ σύμφωνα με τις προδιαγραφές που δίνει ο κατασκευαστής.

Άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία κατά τη διάρκεια διαδικασιών καταπολέμησης επιβλαβών οργανισμών συμπεριλαμβάνουν:

  • Πρακτικές επισκευής, συντήρησης και καθαρισμού του εξοπλισμού.
  • Μέτρα για την αποτροπή ρύπανσης από βιοκτόνα αλλά και ατυχημάτων κατά την εφαρμογή καθώς επίσης και μεθόδοι καθαρισμού σε περιπτώσεις διαρροής
  • βιοκτόνων.
  • Εξειδικευμένες οδηγίες για την επανείσοδο ατόμων σε χώρους που έχουν ήδη εφαρμοστεί βιοκτόνα προϊόντα.
  • Μετρά για τη απομάκρυνση υπολειμμάτων βιοκτόνου από διάφορες επιφάνειες
  • Οσμές BP ως έμμεσο μέσο προστασίας έναντι της έκθεσης ανθρώπων (εργαζόμενοι, περίοικοι/κάτοικοι) και ζώων
  • Δόσεις εφαρμογής & χρήσης βιοκτόνων καθώς και αναλογίες αραίωσης BP

Για την αποφυγή έκθεσης σε βιοκτόνα, σε ποσότητες που ξεπερνούν τα ασφαλή επίπεδα πρέπει να ακολουθούνται επαγγελματικές πρακτικές κατά τη διάρκεια καταπολέμησης επιβλαβών οργανισμών!!!
Ωστόσο, σε περίπτωση ατυχήματος θα πρέπει να λαμβάνονται έκτακτα μέτρα όπως:

  • Να ακολουθούνται οι διαδικασίες πρώτων βοηθειών για τους ανθρώπους και τα ζώα.
  • Να υπάρχει άμεση επικοινωνία με το Εθνικό Κέντρο Δηλητηριάσεων.
  • Να ειδοποιείται άμεσα η Πυροσβεστική Υπηρεσία σε περίπτωση φωτιάς.
  • Να παρέχονται εξειδικευμένες οδηγίες στις ιατρικές / νοσοκομειακές μονάδες, στο Κέντρο Δηλητηριάσεων αλλά και στην Πυροσβεστική Υπηρεσία σύμφωνα με τα αναγραφόμενα στη ετικέτα του ΒΠ και το δελτίο δεδομένων ασφαλείας του ΒΠ.
Ο κανονισμός για τα Βιοκτόνα Προϊόντα (BPR ) θα πρέπει να εφαρμόζεται χωρίς παρεκκλίσεις στο πλαίσιο της Ενωσιακής Νομοθεσίας σχετικά με την Ασφάλεια στον Χώρο Εραγσίας
Κάθε κυβέρνηση στο πλαίσιο της ΕΕ αντιμετωπίζει το ζήτημα με διαφορετική προσέγγιση
Ποια είναι τα εξειδικευμένα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν για την προστασία των ευπαθών ομάδων;
Στη σημερινή εποχή, τα κείμενα στις ετικέτες ΒΠ που σχετίζονται με τα ΜΑΠ δεν είναι αρκετά εξειδικευμένα.
Τι πρέπει να φοράμε όταν δεν υπάρχουν πληροφορίες στην ετικέτα σχετικά με τα ΜΑΠ;
Τι πρέπει να φοράμε όταν η ετικέτα προτείνει την χρήση κατάλληλου ή επαρκούς εξοπλισμού χωρίς να αναφέρει άλλες πληροφορίες;
Τι πρέπει να φοράμε όταν η ετικέτα προτείνει τη χρήση αδιαπέραστου εξοπλισμού;
Ποιοι είναι οι γενικοί κανόνες διαχείρισης περιστατικών έκτακτης ανάγκης;
Ποια είναι τα μέτρα πρώτων βοηθειών που πρέπει να ακολουθούνται σε περιπτώσεις δηλητηρίασης ανθρώπων;

Ασφάλεια στον Εργασιακό Χώρο (2)


2. Ασφαλείς Πρακτικές κατά την εργασία, την αποθήκευση, τη μεταφορά, τη χρήση και την ανάμιξη Βιοκτόνων Προϊόντων

Οι εξειδικευμένες διαδικασίες για την αποθήκευση, τη μεταφορά, τη χρήση και την ανάμιξη βιοκτόνων θα πρέπει να ακολουθούνται συμφώνα με τις υποδείξεις που αναγράφονται τόσο στην ετικέτα του προϊόντος όσο και στο δελτίο δεδομένων ασφαλείας.

Τα βιοκτόνα θα πρέπει, ως γενικό μέτρο, να διατηρούνται κλειδωμένα και μακριά από παιδιά σε συγκεκριμένες θέσεις. Επιπλέον θα πρέπει να είναι πάντοτε άμεσα προσβάσιμοι οι αριθμοί τηλεφώνων έκτακτης ανάγκης.

Το μείγμα ψεκασμού θα πρέπει να προετοιμάζεται στο χώρο χρήσης και εφαρμογής του έτσι ώστε να αποφεύγεται η μεταφορά του από δημόσιους χώρους και οδούς.

Η ασφαλής μεταφορά βιοκτόνων διέπεται από τη νομοθεσία και τους γενικούς κανόνες σχετικά με την οδική μεταφορά επικίνδυνων προϊόντων.

Ερωτήσεις Κλειδιά/Βασικά Σημεία

Ποιες είναι οι εξειδικευμένες διαδικασίας για την ασφαλή αποθήκευση ΒΠ;

Ασφάλεια στον Εργασιακό Χώρο (3)


3. Ασφαλής Απόρριψη αποβλήτων από τη χρήση ΒΠ

Απόβλητα αποτελούν τα υλικά συσκευασίας, τα οποία έρχονται σε επαφή με τα ΒΠ ή με αραιωμένα σκευάσματα όπως πχ.

  • Τα απόνερα από την πλύση εξοπλισμού ψεκασμών
  • Τα ΜΑΠ (πχ. Πλαστικά γάντια, ολόσωμες φόρμες κτλ)
  • Κενά συσκευασίας ΒΠ

Εμπειρικές συμβουλές σχετικά με την διαχείριση κενών συσκευασίας βιοκτόνων (Οδηγείς FAO / ΠΟΥ σχετικά με την Διαχείριση Κενών Δοχείων βιοκτόνων, 2008)

  1. Διαβάστε την Ετικέτα
  2. Καθαρίστε τα άδεια δοχεία με τριπλό ξέπλυμα αμέσως μετά τη χρήση του περιεχομένου και προσθέσατε το ξέπλυμα στο ψεκαστικό υγρό
  3. Αφήστε τα δοχεία να αδειάσουν τελείως και να στεγνώσουν
  4. Τρυπήστε ή συνθλίψτε τα δοχεία ώστε να αποτρέψετε την εκ νέου χρήση
  5. Απορρίψτε τα δοχεία για ανακύκλωση
Τα απόβλητα που προέρχονται από τη χρήση βιοκτόνων μπορεί να είναι τοξικά και επικίνδυνα και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται αναλόγως
Ποια είναι η διαδικασία για τον ασφαλή καθαρισμό άδειων δοχείων βιοκτόνων;

Χρήσιμοι Σύνδεσμοι

Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από το προσωπικό αρχείο του Δρ Α. Μιχαηλάκη (Μ.Φ.Ι.), του Καθ. Χ. Αθανασίου (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και του Β. Σωτηρούδα (ΣΕΑΜΕ) καθώς και από τον ιστότοπο του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC-Centers for Disease Control and Prevention) [http://phil.cdc.gov/phil/home.asp (free of copyrights)]
This project has been funded with support from the European Commission.
This communication (website) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.